11 красавіка штогод адзначаецца Міжнародны дзень вызвалення вязняў фашысцкіх канцлагераў (International Day of Fascist Concentration Camps Prisoners Liberation), які ўстаноўлены ў памяць аб міжнародным паўстанні вязняў канцлагера Бухенвальд, які адбыўся 11 красавіка 1945 года. У лік сусветна вядомых нацысцкіх канцлагераў, у якіх утрымліваліся і гінулі дзясяткі і сотні тысяч вязняў увайшлі: Асвенцым - 4 мільёны вязняў, Майданэк - 1,38 мільёна, Маўтхаўзен - 122 тысячы, Заксэнхаўзен - 100 тысяч, Равенсбрюк - 9 – 80 тысяч, Штутгаф – 80 тысяч. Колькасць дзяцей да 14 гадоў у гэтых лагерах складала 12-15 працэнтаў.
Сістэма канцлагераў у Германіі была ліквідавана разам з разгромам гітлерызму, асуджана ў прыгаворы Міжнароднага ваеннага трыбунала ў Нюрнбергу як злачынства супраць чалавечнасці.
На тэрыторыі Беларусі было 14 дзіцячых канцлагераў, дзе ў дзяцей выпампоўвалі кроў для параненых салдат вермахта. Адзін з падобных нямецкіх дзіцячых «кровазаборных» канцлагераў і размяшчаўся ў сяле Чырвоны Бераг, дзе непасрэдна на гэтым месцы ў 1994-2007 гг. мінскім архітэктарам Леанідам Левіным (аўтарам мемарыяльнага комплексу "Хатынь") быў створаны памятны мемарыял . Тут жа, у Чырвоным Беразе, быў апрабаваны новы - "навуковы" - метад забору крыві. Дзяцей падвешвалі пад пахі, сціскалі грудзі. Для таго каб кроў не збочвалася, рабілі спецыяльны ўкол. Скура на ступнях адразалася - або ў іх рабіліся глыбокія надрэзы. Уся кроў сцякала ў герметычныя ванначкі. Пасля дзіцячыя целы везлі і спальвалі.
Міжнародны дзень вызвалення вязняў фашысцкіх канцлагераў ва ўсім свеце адзначаецца памятнымі мерапрыемствамі, памінаннем загінуўшых, пакланеннем іх памяці, ускладаннем кветак да магілаў і месцаў пахавання ахвяр фашызму.
 |